Vervaagd

Mensen zijn gezichten. Soms herkennen we iemand aan een beweging, een handgebaar, een manier van gaan, maar wat we vooral zien is gezicht. Een foto van iemand maken betekent het gezicht vastleggen. Overleden dierbaren staan op de schoorsteenmantel met hun dierbare hoofd, niet met hun benen. De man op deze foto is ook dood. Niet alleen is de foto te oud en vervaagd voor een portret van een levende, de foto tooit bovendien zijn graf, op de begraafplaats van Stettin. Als hij nabestaanden heeft bezoeken ze zijn graf niet meer, of ze zijn wel heel filosofisch ingesteld. Toen mijn vader overleed, in 1986, zei mijn broer dat een graf in het bos, gemarkeerd met een enkele rechtopstaande in de grond gestoken tak, het mooiste zou zijn. De tak zou omvallen, wegrotten. Een graf dat niet langer gemarkeerd is verdient de naam niet meer. Van deze man rest nog zijn naam, maar die zegt ons niets. De man is dubbel dood.