Globalisering

Sinds een week ben ik de trotse bezitter van een exemplaar van Andree's Handatlas, de zevende editie uit 1921, naar verluidt de beste atlas ooit gemaakt. Het ding kostte bijna niets en ligt dan ook enigszins uit elkaar. Dat mag de pret geenszins drukken. Ik heb hem niet voor de sier, maar om me te vergapen aan het weergaloze kaartwerk. Wat waren die Duitsers nog goed in de vroege jaren twintig.

Op een kaart van het scheepvaartverkeer op en rond de Oostzee staat een merkwaardige schaalaanduiding. Maar liefst zeven linealen geven aan hoe de schaal van 1:5000000 zich vertaalt in verschillende lengtematen. De mijl, de zeemijl en de kilometer kennen we natuurlijk. Ook de verst is voor de luisteraars van drs. P geen onbekende. Maar wie schetst mijn verbazing om een verwijzing te vinden naar de Deense mijl, de Zweedse mijl en de Noorse mijl?

Zo gek is het natuurlijk niet. Op zee gebruiken schippers al heel lang de zeemijl. De landrotten doen maar wat. Landmeten is een dagreis ver, meer is niet nodig. En dus doen ze het overal anders. Grappig is wel dat al die mijlen teruggaan op het concept van duizend stappen, groter of kleiner. Is dat niet gewoon een kilometer?