Mistletoe

In 2003 maakte reclamebureau FHV BBDO uit Amsterdam een briljant filmpje voor TGP-post. In nauwelijks 28 seconden wordt ons een compleet verhaal voorgeschoteld dat niet alleen grappig is, maar ook vertederend. Razendsnel filmwerk, temeer daar die luttele seconden gevuld worden met 25 verschillende shots, maar ook heel rustig, alsof we in 28 seconden alle tijd van de wereld hebben. In elk shot beweegt de camera, soms licht, omdat het nu eenmaal uit de hand is geschoten, soms heftiger en zeer effectief. Er zijn twee personages, een jongetje van een jaar of tien, en een door tv-wervelwind Sophie Hilbrands gespeelde en dus prachtige postbode.

In de allereerste seconde zien we het jongetje van een ladder die voor zijn voordeur staat naar beneden klimmen:



We weten nog niet wat het jongetje daar deed op die trap, maar hij is tevreden over zijn werk:



Dan volgt een prachtige shotovergang. Het witte muurfragment achter het jongetje staat in het volgende shot op dezelfde plek, zodat de overgang, hoewel het beeld nogal verschilt van het vorige, toch zo onzichtbaar mogelijk wordt:



Links in beeld is al het jongetje zichtbaar. Nu zwaait de camera met een korte ruk naar links om te eindigen op het jongetje dat het huis verlaat, een duidelijk als kerstkaart gemarkeerde brief in zijn hand. Er is dus tijd verstreken tussen het vorige en het huidige shot (let wel, het volgende plaatje hoort bij hetzelfde shot als het vorige, er is alleen een camerabeweging geweest en beide zijn deel van wat ik net het 'huidige shot' noemde):



Het jongetje loopt naar links weg, en voor hij het beeld uit is wordt er al gesneden naar een shot waarin hij een straathoek om komt rennen. Er is opnieuw tijd weggemoffeld:



Er zit nu opeens vaart in. We zijn nog maar 4 seconden bezig, maar we hebben al een introductie achter de rug, alsmede een begin van actie. De actie wordt verhevigd door een close-up van rennende voeten. Dan gebeurt er iets merkwaardigs:



Het filmpje gaat 'over de as'. Dat mag niet volgens de boekjes: Omdat hij nu opeens van rechts naar links beweegt lijkt het jongetje terug te gaan. Het mooie is dat het er totaal niet toe doet. De overgang in beweging naar van links naar rechts naar beweging van rechts naar links wordt gemaskeerd door het tussenshot van de rennende voeten. En omdat de beweging in die close-up, hoewel ook van links naar rechts, bijna alleen maar beweging uitdrukt, in welke richting dan ook, komt het filmpje er moeiteloos mee weg. Zou er bewust gekozen zijn voor een links-rechts beweging in de close-up van rennende voeten? Werkt het minder goed als de verandering in richting al in de close-up wordt ingezet? Hebben ze het uitgeprobeerd?
Via een nieuwe close-up van voeten die over de sneeuw glijden en een half-totaal van het rennende jongetje komen we bij een shot waarin het jongetje een brievenbus nadert:



Het shot dat volgt benadrukt nog sterker dan het beginshot met de ladder dat het jongetje klein is. Tot nog toe waren alle camerastandpunten redelijk op normale hoogte. Hier is een echt vogelperspectief:



Het volgende shot is het enige in het filmpje waarvan ik me afvraag of het weg kan. Nog steeds van boven gezien, maar nu dichterbij, zien we hoe het jongetje sneeuw uit zijn haar strijkt:



Aan het verhaal draagt het niets bij, maar wel aan de karaktertekening: dit is een schattig jongetje. Het shot fungeert ook als rustpunt. De brief is gepost, de eerste actie is voorbij. We gaan nu via een fade-out naar een wit beeld dat een langere tijdsovergang markeert. Zodra het witte beeld verschijnt gaat de muziek, die tot nog toe louter intro was, via een een tromroffel over op een vrolijk en stuwend hoofdthema. Via een fade-in komen we vervolgens bij een beeld van de postbode die een kar voor zich uit duwt. Het hoofd van de postbode is zorgvuldig buiten het kader gehouden, zodat we nog niet weten dat het een vrouw is:



Via enkele tussenshots waarin de postbode de kar voor zich uit duwt komen we bij een close-up van de hand die de kaart die eerder door het jongetje was gepost door de bus gaat gooien:



Maar het jongetje, dat blijkbaar op de postbode stond te wachten, doet de deur al open. Hij heeft een brief aan zichzelf gepost. Waarom? Nu wordt het spannend. Vanaf nu wordt er alleen nog maar gesneden in de actie, zodat er geen tijd meer gewonnen wordt:



Nu volgt een close up van de hand van de postbode die de brief aanbiedt:



en in hetzelfde shot zwaait de camera omhoog naar het lachende gezicht van de postbode:



Dit is het tweede shot waarin de camera door te bewegen echt anders kadreert. Hier zou je ook kunnen snijden van de hand naar het gezicht, maar dat gebeurt bewust niet. Door te bewegen in plaats van te snijden wordt echt onthuld dat de postbode een mooie vrouw is, en dat is in feite de motor achter het hele verhaaltje, zoals we nog zullen zien. Als de makers van het filmpje heel doortrapt zijn hebben ze er zorgvuldig voor gezorgd dat er in elk shot beweging zit om juist deze beweging binnen één shot zo onopvallend en tegelijkertijd effectief mogelijk te maken.
In het volgende shot pakt het jongetje de brief aan. Dan volgt een close-up van de nog steeds lachende postbode, waarna het vorige shot terugkeert. Het jongetje kijkt naar de brief:



Nu volgt een close-up van het jongetje, dat de postbode lachend aankijkt:



en in hetzelfde shot kijkt hij naar boven:



In het volgende shot volgt de postbode zijn blik:



In dit shot tilt en pant de camera heel licht van onder naar boven, een beweging die wordt voortgezet in het volgende shot, waarin de mistletoe onthuld wordt die het jongetje, zo blijkt nu, in het eerste shot heeft opgehangen:



In het volgende shot toont de postbode een snelle wisseling van verschillende emoties; van verbazing:



via het gevoel er behoorlijk ingestonken te zijn:



tot waardering voor de vindingrijkheid van dat schattige jongetje::



En zijn plan is helemaal gelukt:



En dan, in hetzelfde shot, komt het laatste en mooiste moment van het filmpje. Het jongetje, dat alles zorgvuldig gepland heeft, en met succes, wordt vlak voor het moment supreme, dat natuurlijk niet in beeld wordt gebracht, opeens verlegen. Hij wendt zijn hoofd af. Als hij kwetsbaar wordt valt opeens op hoeveel hij op een jonge uitvoering van Sean Penn lijkt:



Dat is het laatste shot. Natuurlijk volgt nog een tekst die ons moet verleiden kerstkaarten te sturen via TPG, maar dat hadden ze ook rustig achterwege kunnen laten. Waar moet ik dan mijn postzegels kopen?

In reclame zien we als het, zo als hier, echt goed is film op zijn best. Probeer zo'n kort maar rijk en verblijdend verhaaltje maar eens te vertellen in een verhaal dat je in 28 seconden kunt voorlezen. Wat zegt u? Een gedicht? Inderdaad! Film op zijn best is poezie.

(met dank aan Ralph Balk van FHV BBDO voor het beschikbaar stellen van het filmpje)