Mohka

Waarom is er in de filmwereld eigenlijk geen "Milk of Human Kindness Award"? Natuurlijk, conflict is de motor van alle dingen, en de cinema grossiert in sadisme, geweld en achterbak, vaak met groot succes. Maar film heeft ook, misschien meer dan theater en literatuur, de mogelijkheid om aardig te zijn, in de beste betekenis van het woord. Film heeft namelijk ogen.
Mijn 'Mohka' gaat vandaag naar "Straight Story", de allerbeste film van David Lynch. Lynch tracteerde ons op een oeuvre dat vooral bestaat uit totale vervreemding. Van het volstrekt 'weirde' debuut "Eraserhead" via het perverse maar prachtige "Blue Velvet" en het verbluffend fraaie en surrealistische "Twin Peaks" (de tv-serie, niet de belachelijke film) tot het groteske puzzelboek "Mulholland Drive", het is allemaal even krankzinnig. Krankzinnig en fraai. Maar tussen al dat geweld schittert een zeldzame parel: "The Straight Story".
De film, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal, volgt de bejaarde Alvin Straight op zijn tocht van Laurens, Iowa naar Mount Zion, Wisconsin. Alvin wil zijn broer bezoeken, zijn enige broer met wie hij al tien jaar geen contact heeft. Ze hebben ruzie, en dat is vooral de schuld van Alvin. Alvin wil niet alleen zijn broer zien voordat deze sterft, hij wil ook boete doen. En dus legt hij het hele traject af op een grasmaaier.
Halverwege de film houdt de maaier er mee op. Alvin wordt opgevangen in een klein dorp en hij kampeert in de tuin van Danny Riordan. De maaier moet gerepareerd en dus belt Alvin naar huis, naar zijn dochter, om te vragen of zijn AOW check al binnen is. De scène die volgt is een wonder van subtiliteit en pure "human kindness": Tijdens het telefoongesprek dat Alvin met zijn dochter Rose voert moet zij even een potlood pakken om zijn tijdelijk adres op te schrijven. We zien hoe Rose het snoer tot maximale lengte uitrekt om buitenbeeld naar een potlood te zoeken, ondertussen dingen omgooiend. We zien het niet, maar horen het wel, net als Alvin. Alvin lacht, eerst zachtjes, dan hardop. Hij kent zijn Rose en ziet wat wij niet zien. Ondertussen staat Danny in de keuken en praat tegen zijn vrouw. Of ze gezien heeft dat Alvin moeilijk loopt, dat hij vast geen geld heeft voor de reparatie, dat het helemaal niet zo ver is naar Mount Zion. Dan onderbreekt zijn vrouw de afwas om zijn onuitgesproken vraag te beantwoorden, buigt zich naar achteren en tuit haar lippen. Danny kust haar. "Breng hem er maar heen. Je bent een goede vent Danny Riordan." Danny loopt naar haar toe, kust haar nek, legt zijn handen op haar buik en wil haar borsten pakken. Ze schudt hem af. Gekkerd. Het is allemaal volstrekt normaal en helemaal waar. Terug naar Alvin en Rose. "Ik hou van je Rose". "Ik hou ook van jou pa", en, terwijl ze al ophangt: "ik hou van je ..........pa". En terug naar een close-up van Alvin, zijn mooie oude bebaarde grijze hoofd met bijna tranen.
Geef het aan honderd regisseurs en het is negenennegentig keer larmoyant. Bij Lynch is het gewoon, simpel, 'straight', en helemaal waar. Een klein wondertje in een film die helemaal klopt. And the Mohka goes to .... 'The Straight Story'.